Biljke na kojima možemo pronaći veliku pčelu smolaricu u Srbiji

Aktuelni latinski naziv ove vrste je Styphnolobium japonicum, ali mnogo je poznatija pod starijim, sada nevažećim imenom roda – Sophora, otuda potiče uobičajeni naziv kod nas; na engleskom se zove Japanese pagoda tree. Pripada porodici Fabaceae (leptirnjače, leguminoze). Sofora nije prirodno rasprostranjena u Japanu, uprkos raznim nazivima koji pogrešno ukazuju na takvo poreklo. Ona zapravo potiče iz Kine, a u Japan je dospela davno – uz pomoć čoveka. Često se sadi kao dekorativna vrsta, širom sveta, naročito u urbanim sredinama, delom i zato što dobro podnosi zagađen vazduh i sušu.

Sofora je listopadno drvo, po izgledu lista i cveta jako liči na bagrem (otuda ovaj drugi naziv), ali cveta tokom leta. U našem klimatskom području cvetanje uglavnom kreće početkom jula, i traje 2-3 nedelje (malobrojna stabla ponekad procvetaju već krajem juna, dok deo populacije sa cvetanjem ulazi u prvu dekadu avgusta). Prema dosadašnjim literaturnim i našim podacima, ovo je pojedinačno najvažnija biljka hraniteljka za veliku pčelu smolaricu u Evropi, i najsigurniji način da registrujemo njeno prisustvo.

Letnji jorgovan, leptirov žbun (Buddleja)

Rod Buddleja obuhvata oko 140 vrsta tropske i umerene zone Azije, Afrike i obe Amerike, pretežno žbunaste životne forme. Prema sadašnjoj klasifikaciji svrstan je u porodicu Scrophulariaceae. Nekoliko vrsta i hibrida su poznate hortikulturne ukrasne biljke u parkovima i baštama; pojedinačno najpoznatija i najšire kultivisana vrsta je Buddleja davidii, poreklom iz istočne Azije. U nekim regionima sveta ova vrsta se javlja i kao zadivljala, sa izraženom tendencijom da postane invazivna, pa su u SAD zabranjeni samooplodni kultivari.

Letnji jorgovan ili "leptirov žbun" takođe cveta tokom leta (dužina cvetanja zavisi od kultivara i režima orezivanja), a njegove bogate cvasti ljubičaste, roze ili bele boje poznate su po svojoj atraktivnosti za razne leptire i pčele. Kod nas predstavlja hortikulturnu biljku relativno skorijeg datuma. I na ovoj biljci postoje relativno brojna opažanja pčele smolarice, ali bez dokazanog sakupljanja polena.

Potočnjak (Lythrum)

Rod Lythrum obuhvata 30-40 vrsta umerene zone, zeljastih jednogodišnjih ili višegodišnjih biljaka koje pretežno rastu na vlažnim staništima – obalama reka, jezera, bara, na vlažnim livadama i drugim zamočvarenim terenima. Pripada istoimenoj porodici Lythraceae. Dve najpoznatije vrste u Evropi, Lythrum salicaria i L. virgatum, predstavljaju i ukrasne gajene biljke, a prvopomenuta je poznata u SAD i kao agresivna invazivna vrsta. Kultivari su nešto manje zavisni od vode u podlozi, pa predstavljaju atraktivne baštenske biljke, ali kod nas još nemaju veću popularnost.

Potočnjak Lythrum salicaria je česta vrsta na vlažnim staništima Srbije, uključujući zagađena i zakorovljena područja (kanali u zoni intenzivne poljoprivrede, itd). Ova višegodišnja biljka bogato cveta od jula do polovine septembra, i privlači brojne insekte, uključujući neke koji se isključivo na njoj i hrane. Potencijalno može biti značajna za praćenje aktivnosti velike pčele smolarice u avgustu, kada pretežno prođe period cvetanja drugih značajnih biljaka; za sada nije dokazano sakupljanje polena velike azijske smolarice sa ove biljke.