Centar za biologiju pčela
Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
Ko smo mi?
Rukovodilac centra: Dr Ljubiša Stanisavljević, redovni profesor
Članovi centra:
Dr Aleksandar Ćetković, vanredni profesor
Dr Milan Plećaš, docent
Dr Nenad Zarić, naučni saradnik
Dr Jovana Bila Dubaić, docent (Instagram)
Mr Zoran Nikolić, stručni saradnik
Jovana Raičević, istraživač saradnik
Nenad Lazarević, tehnički saradnik
Centar za biologiju pčela osnovan je krajem 2006. godine, na inicijativu Katedre za morfologiju, sistematiku i filogeniju životinja Biološkog fakulteta, a umesto dotadašnje „Ogledne stanice za pčelarstvo“, koja je funkcionisala u sklopu Instituta za zoologiju (originalno uspostavljene od strane Zoološkog zavoda Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu 1957. godine, na predlog prof. Simeona Grozdanića). Osnovna namena Stanice bila je naučno-istraživački rad i praksa iz oblasti pčelarstva, sa glavnom jedinicom "Pčelinjak" koji je brojao blizu 100 pčelinjih društava smeštenih na Stražilovu (Fruška gora), ali se ova aktivnost postepeno gasila tokom poslednje decenije XX veka, zbog tada veoma teških uslova za praktični rad.
Od osnivanja, Centrom za biologiju pčela (CBP) rukovodi prof. dr Ljubiša Stanisavljević sa Katedre za zoologiju beskičmenjaka i entomologiju, a u radu centra učestvuju nastavnici, saradnici i istraživači sa ove i sa Katedre za ekologiju i geografiju životinja Biološkog fakulteta. U okviru Centra obavljaju se naučna i stručna istraživanja na medonosnim pčelama, različitim vrstama domestifikovanih pčela (solitarnih i socijalnih), kao i na divljim pčelama.
Centar je od 2007. godine registrovan kod nadležne Uprave za veterinu Republike Srbije, kao jedini objekat u Srbiji za proizvodnju pčela voćnjaka. Centar je uspostavio i saradnju sa istaknutim evropskim i svetskim centrima (AgriSos – Italija, Rijk Zwaan – Holandija, Dr. Schubert Plant Breeding – Nemačka, Koppert – Holandija) i institutima koji se bave istraživanjima biologije različitih vrsta pčela i njihovom primenom za oprašivanje gajenih biljaka u zatvorenom prostoru ili na otvorenom. Centar će ubuduće raditi i na transferu tehnologija iz oblasti biologije pčela i pčelarstva.
Rukovodilac Centra je član Apimondia Pollination and Bee Flora Commission.
Centar je 2010. godine uspostavio zvaničnu naučno-tehničku saradnju sa „Centrom za pčelarstvo“ Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Beogradu, čime je našim studentima omogućena stalna stručna praksa na pčelinjaku smeštenom na imanju njihovog Oglednog dobra „Radmilovac“. Pored toga, naši studenti su u mogućnosti da tamo sprovode istraživanja i stručno se osposobljavaju za rad sa pčelama voćnjaka i bumbarima, koji se aktivno koriste za oprašivanje u okviru dobra.
Istraživanja na divljim pčelama
Rad na istraživanju divljih pčela fokusiran je pre svega na faunu Srbije i Balkanskog poluostrva. Težište istraživanja tokom prethodnih desetak godina bilo je na razvoju koncepata i metoda za inventarizaciju, procenu stanja i naročito, na dugoročnom praćenju stanja populacija i zajednica divljih pčela u odnosu na gradijentu antropogeno definisanih uslova i režima korišćenja zemljišta, od visoko-urbanizovanih tipova staništa, preko periferno/suburbanih, do ruralno-poljoprivrednih.
Najveći deo istraživanja, kroz nekoliko nacionalnih i međunarodnih projekata i studija, bio je fokusiran na šire područje grada Beograda (sa poljoprivrednim i poluprirodnim okruženjem), kao i na odabrane lokacije i regione u Vojvodini. Primarni cilj ovih istraživanja je evaluacija stanja i statusa ugroženosti, odnosno, očuvanosti funkcionalnog statusa ove pojedinačno najvažnije grupe oprašivača gajenih i divljih vrsta biljaka, u konkretnim lokalnim, regionalnim i nacionalnim okvirima Srbije. Među najaktuelnijim tekućim studijama, ističemo:
evaluaciju statusa feralnih populacija medonosne pčele na području Beograda (link).
projekat praćenja širenja u Srbiji novointrodukovane (egzotične, invazivne) vrste solitarne pčele poreklom iz Azije, Megachile sculpturalis - velika pčela smolarica (link).
Korisni linkovi: